حوزه علمیه قم به دوره قبل و بعد از انقلاب تقسیم می شود

آیت الله علیرضا اعرافی مدیرحوزه های علمیه كشور در دیدار علمای امامیه جامو و كشمیر ضمن گرامیداشت ایام الله دهه فجر انقلاب اسلامی و اعیاد شعبانیه به تبیین و تشریح تاریخ حوزه های علمیه شیعی بویژه حوزه قم پرداخت و اظهار كرد: در ایام یكصدمین سال تجدید حیات حوزه علمیه قم با سابقه 1250 ساله هستیم، حوزه ای كه سابقه آن به عصر امام صادق(ع) و مهاجرت خاندان های بزرگ و محدثین و روات بزرگ همچون اشعری ها و امثال ایشان برمی گردد.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه با بیان اینكه تاریخ حوزه علمیه قم به قبل و بعد از انقلاب اسلامی تقسیم می شود و مراحل و ادواری دارد، افزود: حوزه قم در واقع تئوری و اندیشه نهضت، انقلاب و نظام اسلامی بر اساس فقه عمیق شیعه را تولید و دنبال كرد تا تحقق پیدا كند تا از درون این نهضت و انقلاب و نظام، یك جریان بین المللی شكل بگیرد كه بخشی از آن مقاومت است؛ امتداد انقلاب اسلامی در عالم فراتر از این است.

آیت الله اعرافی ادامه داد: این كاری بود كه در حوزه قم پایه‌ریزی شد و قهرمان آن هم امام راحل بود كه به این سادگی نمی شود مثل و نظیر ایشان را در تاریخ علما و بزرگان پیدا كرد. امام(ره) هم نظریه تولید كرد، چون امام (ره) هم برای انجام رسالت خود علم، دانش، نظریه و تئوری داشت و هم اینكه راهبری و مدیریت میدانی و عملی داشت و جریان سازی كرد. این اولین بار است در تاریخ شیعه بلكه تاریخ اسلام كه به این شكل نظامی اسلامی تشكیل و قدرت ملی، منطقه ای و بین المللی ایجاد كند. این یك مشخصه از حوزه قم و ملت ایران برخاست؛ملت ایران هم پای این كار بزرگ ایستاد و در ادامه هم جریان های مختلف در كشورهای مختلف شكل گرفت. دشمنی های دنیای استكبار هم به جهت عظمت این مسئله است.

مدیر حوزه های علمیه تصریح كرد: دومین ویژگی قم این است كه علوم اسلامی در حوزه قم توسعه كمّی و كیفی وسیعی پیدا كرد و در تاریخ گذشته حوزه های ما این‌چنین نبود. دایره وسیعی كه از علوم اسلامی در قم شكل گرفت، چیز جدیدی است و این گستره مرزها و دامنه علوم اسلامی از لحاظ كمی و كیفی به صورت مجموعی عرض می كنم.

به گفته آیت الله اعرافی، امروز درختواره رشته های دانشی در دهها رشته توسعه پیدا كرده؛ فقه ما در ابعاد مختلف دامنه زیادی پیدا كرده و به این حد از دامنه رسیده و به علوم جدیدی مثل علوم انسانی با نگاه اسلامی یا ابواب جدیدی در فقه می پردازد.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه بیان كرد: سومین ویژگی حوزه علمیه قم هم این كه تولیدات علمی ناظر به میدان عمل در جامعه، نظام و حكومت و عرصه بین الملل شكل گرفته است. تحصیل اولیه من قبل از انقلاب بود، هر چه كار علمی داشتیم در كتابخانه، خانه و مدرسه بود، ولی به بركت انقلاب اسلامی این علوم و دانش ها به صحنه عمل آمد.

آیت الله اعرافی ادامه داد: قانون اساسی، قوانین و مقرراتی كه در نظام اسلامی وجود دارد، بسیاری از طرح ها و اساس نامه، تماما یا منطبق بر فقه اسلامی شده با درجاتی كه دارد براساس رویكرد تطبیقی بین علوم اسلامی و نیازهای دنیای جدید است؛ همه مكاتب حقوقی با نگاه های فقهی بررسی می شود، این راه به شكل گسترده پیموده شده و هنوز هم آفاق بیشماری پیش رو است. امروز تمام فلسفه های جدید موجود در غرب در قم بررسی می شود، از كانت و دكارت بگیرید تا فلسفه های جدید و متنوع در دنیای غرب. كلام جدید، دین شناسی، الهیات جدید، اینها همه بررسی می شود، بنابراین زنده شدن علوم و معارف و اینكه ناظر به واقعیت ها شده و بازسازی و بازخوانی شده، این پدیده ای كاملا جدید در تاریخ سابقه ندارد.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه با اشاره به غنای فقه شیعه، ادامه داد: دایره علوم هم گسترش پیدا كرده، زنده شدن اینها و ناظر به میدان شدن، یك مقوله ای بی نظیر است كه به این شكل در حوزه قم شكل گرفته است.

آیت الله اعرافی بیان كرد: قبل از انقلاب حوزه در ایران، عراق، هند، پاكستان، برخی كشورهای خلیج فارس بود و حداكثر به ده كشور می رسید كه مراكز علمی دینی و حوزوی وجود داشت، اما به بركت انقلاب اسلامی هم اكنون بالای 100 كشور مراكز علوم اسلامی و علوم اهل بیت(ع) پایه ریزی شده و انتشار پیدا كرده است.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه به گسترش قلمرو علمی و دانشی بانوان اشاره كرد و افزود: گسترش تربیت علوم اسلامی در قلمرو بانوان كه خودش وسعت بسیاری دارد و در تاریخ تشیع و اسلام هم سابقه ندارد، این 5 نكته از ویژگی های حوزه علمیه قم در عصر معاصر است. این عظمتی است كه در حوزه قم شكل گرفته، البته ضعف ها و كمبودهایی هم وجود دارد، چرا كه نیاز دنیای امروز بیش از اینها است. جهان به هم پیوسته، سرعت تحولات بالا كه یك نمونه آن هوش مصنوعی است كه همه دنیا را زیر رو می كند و ما نباید از این علوم و پیشرفت ها عقب بمانیم.

مدیر حوزه های علمیه ادامه داد: جامعه روحانیت شیعه در هند یك جامعه پیشرفته به لحاظ كمیّ و كیفی است و در مسیر رشد و ارتقا است و باید تلاش كنید توسعه كمیّ و بخصوص رشد كیفی جامعه علمی حوزوی و علمایی آنجا پیشرفت بیشتری كند.

آیت الله اعرافی تصریح كرد: در فعالیت های خود جوانان را دریابید و در تعاملات علمی خود از حوزه های علمیه اهل سنت غافل نشوید و همكاری و هم فكری علمی داشته باشید.

در ابتدای این دیدار برخی از علمای امامیه جامو و كشمیر نكاتی را پیرامون مسائل حوزه و جوانان شبه قاره ارائه كردند.